Ülkemizde az tehlikeli işyeri işverenlerinin yapması gerekenler iş güvenliği açısından ciddiye alınması gerekenlerin başında gelmektedir. İşyerleri yapılan işin niteliğine göre az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak sınıflandırılmıştır. İşyeri tehlike sınıfı işyeri SGK numarasında yer alan NACE koduna göre belirlenmektedir. İşyerinizin tehlike sınıfından emin değilseniz ya da öğrenmek istiyorsanız Tehlike Sınıfımı Nasıl Öğrenebilirim? başlıklı yazımızı okuyarak işyerinizin tehlike sınıfını öğrenebilirsiniz.
İçindekiler
1. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti Alınması
İşverenler 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kanunu ‘İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri’ başlıklı 6. Maddesine göre;
Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi görevlendirir. Çalışanları arasında bu nitelikte personel yoksa bu zorunluluğu birkaç şekilde yerine getirebilirler. İlk olarak ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB) veya ÇASMER’lerden hizmet alabilir. Ancak bu maliyetli bir yöntemdir çünkü her ay bu hizmet için ödeme yapmak gerekir. İkinci olarak 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekilleri Bakanlıkça protokol imzalayan üniversitelerden İSG eğitimleri alarak bu zorunluluğu yerine getirebilirler. Bu yöntem maliyet açısından çok daha uygundur çünkü eğitim sadece bir kere alınacaktır. Bu şartları sağlayan işverenler için özel olarak tasarlanan bir iş güvenliği eğitim programı, OSGB hizmetine pratik bir alternatif oluşturur. Kanunun sunduğu bu kolaylık, işveren ve işveren vekili için iş sağlığı ve güvenliği eğitimi alınmasını teşvik etmektedir.
Lokman Hekim Üniversitesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında İşveren İSG Eğitim Protokolü imzalanmıştır. Az tehlikeli sınıfta ve 50’den az çalışanı olan işyeri işverenleri Lokman Hekim Üniversitesi İşveren İSG Eğitim Programını tamamlayarak bu kanuni zorunluluğu yerine getirmiş sayılır. Böylece her ay sürekli olarak almak zorunda olduğu OSGB hizmetinden muafiyet kazanır, İSG maliyetlerinden kurtulur.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 38. Maddesine göre 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine 1 Ocak 2025 itibariyle sürekli iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alma zorunluluğu gelmiştir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı her yıl iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun davranmayan işyerlerine uygulayacağı idari para cezaları tablosu yayınlar. 2025 yılında az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi hizmeti alınmadığında her iki aykırılık için ayrı ayrı 88.663-TL idari para cezası kesilecektir. Aykırılığın devamı halinde her ay 88.663-TL idari para cezası uygulanacaktır.
Bu durum, iş sağlığı ve güvenliği zorunluluğu konusunun ne kadar ciddi ve ertelenemez olduğunu göstermektedir.
Lokman Hekim Üniversitesi tarafından hazırlanan İşveren İSG Eğitim Programı tamamlanıp İSG KATİP sisteminde onay verildikten sonra bu zorunluluk yerine getirilmiş sayılır. Aykırılık ortadan kalkar işveren idari para cezasından kurtulur. Onay tamamlandığında, işverenin aldığı iş sağlığı ve güvenliği sertifikası sistem üzerinden görüntülenebilir hale gelir. Az tehlikeli işyerleri için İSG KATİP onayı nasıl yapılır diyorsanız eğitim programımızı tamamlayan işverenlere İSG KATİP onay danışmanlığı ücretsiz sunulmaktadır.
2. İSG Eğitimlerinin Verilmesi
Unutulmamalıdır ki az tehlikeli işyerlerinde iş güvenliği hususunda farkındalık oluşturmak ve bu farkındalığı taze tutmak, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek konusunda çok önemlidir. İşverenler, sadece işyerlerindeki çalışanların değil, aynı zamanda dışarıdan iş yerine gelenleri de sağlık ve güvenliği etkilemesi muhtemel konular hakkında bilgilendirir. Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde çalışanlara her 3 yılda en az 8 saatlik İSG eğitimi verilmesi zorunludur. Bu süre, çok tehlikeli sınıftaki işyerleri için zorunlu olan 16 saatlik İSG eğitimi ile karşılaştırıldığında daha kısa olsa da içeriği yasal mevzuata uyumlu olmalıdır.
Lokman Hekim Üniversitesi İSG İşveren Eğitim Programı kapsamında sadece işverenlere değil çalışanlara da eğitimler verilmektedir. Çalışanların İSG Eğitimleri Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre az tehlikeli sınıfta yer alan ve 10’dan az çalışanı olan işyerlerinde çalışanlara online İSG eğitimleri asenkron olarak verilebilmektedir. Bu şartları sağlayan işyerleri çalışanlarına verilecek uzaktan asenkron İSG eğitimi İSG İşveren Eğitim Programı’na dahildir. Çalışanlara uzaktan asenkron eğitim ücretsiz verilecektir. Eğitimi başarıyla tamamlayan her çalışana, yasal geçerliliği olan bir iş güvenliği belgesi yani İSG eğitim sertifikası düzenlenecektir.
4. Risk Değerlendirme Raporu ve Acil Durum Planı
Risk Değerlendirme Raporu bir işyerindeki tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin olasılıkları ve şiddetlerinin değerlendirilmesini ve ortadan kaldırılmasını kararlaştıran bir rapordur. Potansiyel iş kazaları ve meslek hastalıklarını ortaya çıkmadan yani proaktif bir yaklaşımla hazırlanır. Acil Durum Planı bir işyerinde meydana gelebilecek yangın, patlama, kimyasal sızıntı ve deprem gibi acil durumlarda yapılacakların kapsamlı olarak değerlendirildiği dokümantasyondur. Acil durum meydana geldiğinde ne yapılması gerektiğine odaklanır.
İşverenin bir diğer görevi de işyerine ait risk değerlendirme raporu ve acil durum planı hazırlaması veya hazırlatmasıdır. Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde risk değerlendirme raporu ve acil durum planı geçerlilik süresi altı yıldır. Altı yılın sonunda her ikisi de yenilenmek zorundadır.
Risk analizi raporu ve acil durum planı hazırlanmış işyeri işverenleri Lokman Hekim Üniversitesi İşveren İSG Eğitim Programlarını tamamladıkları ve çalışanlara da Lokman Hekim Üniversitesi uzaktan eğitim platformundan eğitim aldırdıkları takdirde 3 yıl boyunca İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda zorunlulukları yerine getirmiş sayılırlar. 3. yılın sonunda çalışanlara İSG eğitimi aldırıldığı takdirde bu süre 6 yıla çıkacaktır.
5. İşe Giriş ve Periyodik Muayene (Sağlık) Raporu
İşverenler çalışanlar işe yeni başladığında çalışanlara işe giriş ve periyodik muayene formu aldırmak zorundadır. İşverenler kendi işyerlerinin İSG hizmetlerini üstlendiklerinde sağlık raporu veremezler. Sağlık raporları işyeri hekimlerinden, ÇASMER’den, aile hekimlerinden ve diğer kamu sağlık hizmeti sunucularından alınabilir.